Ο DARIO FO ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΤΡΟ ΤΗΣ ΤΙΓΡΗΣ
Μετάφραση στα ελληνικά της συνέντευξης
του Dario Fo στον Beppe Grillo.
1/11/08
του Dario Fo στον Beppe Grillo.
1/11/08
Όπως έλεγε κάποιος Μάο Τσε Τουγκ, ο μόνος τρόπος να καταλάβεις αυτό που συμβαίνει τριγύρω, είναι αναγκαστικά να πας εκεί που βρίσκεται η τίγρη, μέσα στο άντρο της.Έτσι κι εγώ βρέθηκα στο πανεπιστήμιο, στο πιο μεγάλο πανεπιστήμιο, στο βασικό του Μιλάνο, στο Κρατικό Πανεπιστήμιο, και έπαιξα, κάνοντας ένα μάθημα. Μου χρειάζονταν ως πρόκληση για να αισθανθώ τις διαθέσεις, να ακούσω μέσω των αντιδράσεων το κλίμα και πάνω απ’ όλα να καταλάβω ένα πράγμα: σε ποιο επίπεδο γνώσης και πληροφόρησης βρίσκονται οι φοιτητές. Και έμεινα κατάπληκτος σε σχέση με σαράντα χρόνια πριν, όταν είχα ξαναπάει στο κρατικό πανεπιστήμιο, και θυμάμαι ένα χαοτικό κλίμα και ότι τα πράγματα ήταν λίγο στο πόδι. Θυμάμαι ότι καταλάβαιναν ορισμένα σλόγκαν και ορισμένες αξίες και τις επαναλάμβαναν, χωρίς να εμβαθύνουν.
Κοντολογίς, αυτή η νεολαία έχει γνώση και πάνω απ’ όλα είναι προφανές ότι έχει συζητήσει, ότι έχει αντιπαρατεθεί με κόσμο που σκέφτονταν διαφορετικά, και γι αυτό οι νέοι είναι πάρα πολύ ενημερωμένοι! Ένα από τα πράγματα που μου είπαν αμέσως ήταν: «Αυτός δεν είναι ένας αγώνας μόνο για το πρόβλημα των χρημάτων, αλλά για το πρόβλημα της ελευθερίας και της ζωής μας.» Δηλαδή, βρισκόμαστε με μία κυβέρνηση που πυροβολεί χαμηλά για να κόψει οριζοντίως τα χρήματα που είναι αναγκαία για να κρατηθεί το πανεπιστήμιο στα πόδια του – όχι μόνο για να εξοικονομήσει και να μαζέψει χρήματα που κατόπιν θα χρησιμοποιήσει (πράγμα τρομερό) για να αγοράσει μερικά αεροπλάνα ή για να επιδοτήσει την άλλη όψη του ζητήματος, δηλαδή το ιδιωτικό σχολείο. Αλλά και για να καταστρέψει το δημόσιο σχολείο! Να το υποβιβάσει, να του αφαιρέσει την ικανότητα, τον χώρο και την ανάσα, έτσι ώστε, με φυσικό τρόπο, το ιδιωτικό σχολείο να αναδειχθεί και να είναι το μοναδικό προσιτό πανεπιστήμιο. Διότι αυτό θα έχει τα μέσα και διότι όποιος πηγαίνει σε αυτό θα πληρώσει υψηλά δίδακτρα που θα επιτρέψουν στο πανεπιστήμιο ακόμη και να κερδίζει, και ίσως να έχει και καθηγητές, που αφού θα κερδίζουν θα είναι και πιο επιλεγμένοι. Γεγονός που δεν συμβαίνει για εμάς.
Ένα άλλο πράγμα για το οποίο οι φοιτητές έχουν ξεκάθαρη γνώμη είναι η υποκρισία αυτού του νομοθετικού διατάγματος, αυτού του νόμου. Τι υπάρχει από κάτω; Το ξέρουν πολύ καλά, και το λένε πάντα: το πανεπιστήμιο είναι άρρωστο! Υπάρχουν καθηγητές που έχουν εκλεγεί με απάτες, υπάρχουν οι βαρόνοι που κρατούν στα χέρια τους όλη τη μηχανή της διδασκαλίας και μετά τραβάνε μέσα τα παιδιά και τα ανίψια τους. Έχεις αυτές τις σχολές που είναι ανύπαρκτες, με απίθανα προγράμματα σπουδών, που εδρεύουν σε μέρη επαρχιακά μέρη γιατί εξυπηρετούν τον τόπο, μα πάνω απ’ όλα εξυπηρετούν νέες προσωπικότητες, τους νέους βαρόνους, που έχουν επιτέλους το δικό τους προσωπικό πανεπιστήμιο με το οποίο κάνουν εμπόριο, αγορά, ανταλλαγή.
Λοιπόν, αυτά είναι τα πρώτα πράγματα που σου λέει η Δεξιά. Όμως, είναι γραμμένο στο πρόγραμμα τους ότι θα τα εξαλείψουν; Ότι ο δείνα και ο τάδε, που έχει τον γιο, τον ανιψιό, τη σύζυγο κλπ θα εξαλειφθεί και ότι θα γίνει ένα είδος «δίκης» για να αποκατασταθεί η νομιμότητα και, πάνω απ’ όλα, μία σχέση μονοσήμαντη, ή καλύτερα ισορροπημένη με το πανεπιστήμιο; Ούτε κατά διάνοια. Αυτοί παραμένουν! Είναι ο καρκίνος που πρέπει να παραμείνει για να αποτελεί μέρος της ισορροπίας. Το πανεπιστήμιο μας έχει τρομερές πληγές, έχει στο ντουλάπι άπειρα πτώματα, και φυσικά αυτά θα πρέπει να παραμείνουν, διότι η μηχανή της εξουσίας ζει μέσα από αυτές τις μορφές μικροκλοπής, μικροεπιθέσεων, κατεργαριάς και πάνω απ’ όλα βρωμιάς και ανύπαρκτης ηθικής.
Αυτό που θα πρέπει να κάνουν οι φοιτητές είναι να καταλάβουν ότι αυτή τη μηχανή θα πρέπει να την εξαλείψουν, και επίσης ότι θα πρέπει να κραυγάσουν και στους καθηγητές τους ότι δεν θέλουμε ένα πανεπιστήμιο φτιαγμένο από δολοπλοκίες, παιχνίδια, διαφθορά κ.ο.κ. Ότι είναι ανάγκη να το ανανεώσουμε και ότι υπάρχει ένα ηθικό ζήτημα προς επίτευξη. Επίσης, ότι μας ενδιαφέρει να μαθαίνουμε με τα κατάλληλα μέσα. Διότι, πέραν του ότι οι μισθοί είναι πολύ χαμηλοί – οτιδήποτε κι αν λένε, ότι στην Ιταλία ξοδεύονται πολύ περισσότερα απ’ ότι σε άλλες χώρες, εγώ λέγω ότι ίσως να καίγονται περισσότερα λεφτά – όμως οι συνθήκες ζωής των καθηγητών, και δεν μιλάω για τους βαρόνους, είναι δύσκολη!
Άρα, πρώτα απ’ όλα είναι αναγκαίο να δώσουμε αξιοπρέπεια στους καθηγητές και να τους κάνουμε να επιστρέψουν στο επίπεδο που είχαν όταν εγώ πήγαινα στο πανεπιστήμιο, πενήντα ή εξήντα χρόνια πριν. Και κυρίως, να δώσουμε τα μέσα – διότι αν εγώ πάω στο εξωτερικό να κάνω μερικά μαθήματα, τι αντιλαμβάνομαι; Ότι αν κάνω μαθήματα σκηνογραφίας μου διαθέτουν ένα θέατρο! Με όλες τις αυλαίες, τις κουΐντες, με όλα τα κείμενα, με τις πιο εξελιγμένες τεχνολογίες, με τα φώτα… δηλαδή οι νέοι που σπουδάζουν για να γίνουν σκηνοθέτες, θεατρικοί μάνατζερ, για να γίνουν συγγραφείς κ.ο.κ, έχουν γνώση των πάντων. Είναι τεχνολογικά πολύ εξελιγμένοι. Σ’ εμάς όχι! Σ’ εμάς είναι σαν να φτιάχνουμε μια σχολή οδηγών χωρίς αυτοκίνητο, καθήμενοι σε μία καρέκλα, με ένα στεφάνι για τιμόνι, ώστε να προσποιούμαστε, να μιμούμαστε, την πορεία με το αυτοκίνητο …
Δεν ήμουν στο πανεπιστήμιο την περίοδο του Μουσσολίνι γιατί ήμουν πολύ νέος, πολύ μικρός. Μπήκα στο πανεπιστήμιο κατά την διάρκεια του πολέμου, που επικρατούσε τρομερό χάος. Υπήρχε κόσμος που έρχονταν αντιμέτωπος με απίστευτα ταξίδια και πάνω απ’ όλα υπήρχαν οι βομβαρδισμοί. Όχι, όχι δεν μπορεί να συγκριθεί! Όμως ο Μουσολίνι μέσα στον σωρό είχε πράγματα καλύτερα από αυτά που υπάρχουν σήμερα. Κυρίως ξοδεύονταν αρκετά χρήματα και φτιάχνονταν καινούργιες δομές και έστηναν μηχανές γνώσης μεγαλύτερες από εκείνες που υπάρχουν σήμερα. Είναι απίστευτο, κι όμως είναι έτσι!
Από την άλλη μεριά αν πας στην ιστορία του πανεπιστημίου, από την γέννησή του τον δέκατο αιώνα και μετά, θα δεις πάντα ότι οι πόλεις που είχαν κάποιο βάρος, και είχαν υψηλή οικονομία, εξελιγμένες πολιτικές δομές, εξελιγμένη σκέψη και υψηλή φιλοσοφία, είχαν και μεγάλα πανεπιστήμια. Αυτά τα πανεπιστήμια δεν κατανοούνταν μόνο, όπως έχουμε πληροφορηθεί, με βάση την πληρωμή διδάκτρων από τους μεγάλους άρχοντες που μπορούσαν να επιτρέψουν στον εαυτό τους να στείλουν σχολείο τα παιδιά τους - δηλαδή, πλήρης κοινωνική επιλογή. Όχι! Υπήρχαν ήδη από την εποχή των κοινοτήτων, κληροδοτήματα, σαν να λέμε μισθοί που δίδονταν σε εκείνους τους άξιους φοιτητές που επεδείκνυαν ζήλο και κυρίως έφεση για σπουδές και βαθιά θέληση για μάθηση. Σήμερα αυτό δεν υπάρχει πλέον. Η κατάσταση καταρρέει, ερημώνει, γι αυτό είμαστε πιο πίσω και από το μεσαίωνα.
Κοντολογίς, αυτή η νεολαία έχει γνώση και πάνω απ’ όλα είναι προφανές ότι έχει συζητήσει, ότι έχει αντιπαρατεθεί με κόσμο που σκέφτονταν διαφορετικά, και γι αυτό οι νέοι είναι πάρα πολύ ενημερωμένοι! Ένα από τα πράγματα που μου είπαν αμέσως ήταν: «Αυτός δεν είναι ένας αγώνας μόνο για το πρόβλημα των χρημάτων, αλλά για το πρόβλημα της ελευθερίας και της ζωής μας.» Δηλαδή, βρισκόμαστε με μία κυβέρνηση που πυροβολεί χαμηλά για να κόψει οριζοντίως τα χρήματα που είναι αναγκαία για να κρατηθεί το πανεπιστήμιο στα πόδια του – όχι μόνο για να εξοικονομήσει και να μαζέψει χρήματα που κατόπιν θα χρησιμοποιήσει (πράγμα τρομερό) για να αγοράσει μερικά αεροπλάνα ή για να επιδοτήσει την άλλη όψη του ζητήματος, δηλαδή το ιδιωτικό σχολείο. Αλλά και για να καταστρέψει το δημόσιο σχολείο! Να το υποβιβάσει, να του αφαιρέσει την ικανότητα, τον χώρο και την ανάσα, έτσι ώστε, με φυσικό τρόπο, το ιδιωτικό σχολείο να αναδειχθεί και να είναι το μοναδικό προσιτό πανεπιστήμιο. Διότι αυτό θα έχει τα μέσα και διότι όποιος πηγαίνει σε αυτό θα πληρώσει υψηλά δίδακτρα που θα επιτρέψουν στο πανεπιστήμιο ακόμη και να κερδίζει, και ίσως να έχει και καθηγητές, που αφού θα κερδίζουν θα είναι και πιο επιλεγμένοι. Γεγονός που δεν συμβαίνει για εμάς.
Ένα άλλο πράγμα για το οποίο οι φοιτητές έχουν ξεκάθαρη γνώμη είναι η υποκρισία αυτού του νομοθετικού διατάγματος, αυτού του νόμου. Τι υπάρχει από κάτω; Το ξέρουν πολύ καλά, και το λένε πάντα: το πανεπιστήμιο είναι άρρωστο! Υπάρχουν καθηγητές που έχουν εκλεγεί με απάτες, υπάρχουν οι βαρόνοι που κρατούν στα χέρια τους όλη τη μηχανή της διδασκαλίας και μετά τραβάνε μέσα τα παιδιά και τα ανίψια τους. Έχεις αυτές τις σχολές που είναι ανύπαρκτες, με απίθανα προγράμματα σπουδών, που εδρεύουν σε μέρη επαρχιακά μέρη γιατί εξυπηρετούν τον τόπο, μα πάνω απ’ όλα εξυπηρετούν νέες προσωπικότητες, τους νέους βαρόνους, που έχουν επιτέλους το δικό τους προσωπικό πανεπιστήμιο με το οποίο κάνουν εμπόριο, αγορά, ανταλλαγή.
Λοιπόν, αυτά είναι τα πρώτα πράγματα που σου λέει η Δεξιά. Όμως, είναι γραμμένο στο πρόγραμμα τους ότι θα τα εξαλείψουν; Ότι ο δείνα και ο τάδε, που έχει τον γιο, τον ανιψιό, τη σύζυγο κλπ θα εξαλειφθεί και ότι θα γίνει ένα είδος «δίκης» για να αποκατασταθεί η νομιμότητα και, πάνω απ’ όλα, μία σχέση μονοσήμαντη, ή καλύτερα ισορροπημένη με το πανεπιστήμιο; Ούτε κατά διάνοια. Αυτοί παραμένουν! Είναι ο καρκίνος που πρέπει να παραμείνει για να αποτελεί μέρος της ισορροπίας. Το πανεπιστήμιο μας έχει τρομερές πληγές, έχει στο ντουλάπι άπειρα πτώματα, και φυσικά αυτά θα πρέπει να παραμείνουν, διότι η μηχανή της εξουσίας ζει μέσα από αυτές τις μορφές μικροκλοπής, μικροεπιθέσεων, κατεργαριάς και πάνω απ’ όλα βρωμιάς και ανύπαρκτης ηθικής.
Αυτό που θα πρέπει να κάνουν οι φοιτητές είναι να καταλάβουν ότι αυτή τη μηχανή θα πρέπει να την εξαλείψουν, και επίσης ότι θα πρέπει να κραυγάσουν και στους καθηγητές τους ότι δεν θέλουμε ένα πανεπιστήμιο φτιαγμένο από δολοπλοκίες, παιχνίδια, διαφθορά κ.ο.κ. Ότι είναι ανάγκη να το ανανεώσουμε και ότι υπάρχει ένα ηθικό ζήτημα προς επίτευξη. Επίσης, ότι μας ενδιαφέρει να μαθαίνουμε με τα κατάλληλα μέσα. Διότι, πέραν του ότι οι μισθοί είναι πολύ χαμηλοί – οτιδήποτε κι αν λένε, ότι στην Ιταλία ξοδεύονται πολύ περισσότερα απ’ ότι σε άλλες χώρες, εγώ λέγω ότι ίσως να καίγονται περισσότερα λεφτά – όμως οι συνθήκες ζωής των καθηγητών, και δεν μιλάω για τους βαρόνους, είναι δύσκολη!
Άρα, πρώτα απ’ όλα είναι αναγκαίο να δώσουμε αξιοπρέπεια στους καθηγητές και να τους κάνουμε να επιστρέψουν στο επίπεδο που είχαν όταν εγώ πήγαινα στο πανεπιστήμιο, πενήντα ή εξήντα χρόνια πριν. Και κυρίως, να δώσουμε τα μέσα – διότι αν εγώ πάω στο εξωτερικό να κάνω μερικά μαθήματα, τι αντιλαμβάνομαι; Ότι αν κάνω μαθήματα σκηνογραφίας μου διαθέτουν ένα θέατρο! Με όλες τις αυλαίες, τις κουΐντες, με όλα τα κείμενα, με τις πιο εξελιγμένες τεχνολογίες, με τα φώτα… δηλαδή οι νέοι που σπουδάζουν για να γίνουν σκηνοθέτες, θεατρικοί μάνατζερ, για να γίνουν συγγραφείς κ.ο.κ, έχουν γνώση των πάντων. Είναι τεχνολογικά πολύ εξελιγμένοι. Σ’ εμάς όχι! Σ’ εμάς είναι σαν να φτιάχνουμε μια σχολή οδηγών χωρίς αυτοκίνητο, καθήμενοι σε μία καρέκλα, με ένα στεφάνι για τιμόνι, ώστε να προσποιούμαστε, να μιμούμαστε, την πορεία με το αυτοκίνητο …
Δεν ήμουν στο πανεπιστήμιο την περίοδο του Μουσσολίνι γιατί ήμουν πολύ νέος, πολύ μικρός. Μπήκα στο πανεπιστήμιο κατά την διάρκεια του πολέμου, που επικρατούσε τρομερό χάος. Υπήρχε κόσμος που έρχονταν αντιμέτωπος με απίστευτα ταξίδια και πάνω απ’ όλα υπήρχαν οι βομβαρδισμοί. Όχι, όχι δεν μπορεί να συγκριθεί! Όμως ο Μουσολίνι μέσα στον σωρό είχε πράγματα καλύτερα από αυτά που υπάρχουν σήμερα. Κυρίως ξοδεύονταν αρκετά χρήματα και φτιάχνονταν καινούργιες δομές και έστηναν μηχανές γνώσης μεγαλύτερες από εκείνες που υπάρχουν σήμερα. Είναι απίστευτο, κι όμως είναι έτσι!
Από την άλλη μεριά αν πας στην ιστορία του πανεπιστημίου, από την γέννησή του τον δέκατο αιώνα και μετά, θα δεις πάντα ότι οι πόλεις που είχαν κάποιο βάρος, και είχαν υψηλή οικονομία, εξελιγμένες πολιτικές δομές, εξελιγμένη σκέψη και υψηλή φιλοσοφία, είχαν και μεγάλα πανεπιστήμια. Αυτά τα πανεπιστήμια δεν κατανοούνταν μόνο, όπως έχουμε πληροφορηθεί, με βάση την πληρωμή διδάκτρων από τους μεγάλους άρχοντες που μπορούσαν να επιτρέψουν στον εαυτό τους να στείλουν σχολείο τα παιδιά τους - δηλαδή, πλήρης κοινωνική επιλογή. Όχι! Υπήρχαν ήδη από την εποχή των κοινοτήτων, κληροδοτήματα, σαν να λέμε μισθοί που δίδονταν σε εκείνους τους άξιους φοιτητές που επεδείκνυαν ζήλο και κυρίως έφεση για σπουδές και βαθιά θέληση για μάθηση. Σήμερα αυτό δεν υπάρχει πλέον. Η κατάσταση καταρρέει, ερημώνει, γι αυτό είμαστε πιο πίσω και από το μεσαίωνα.
Print this post
